Recenzja książki Elka
Mówiło się o niej „Cybulski w spódnicy” oraz „polska Marylin Monroe”, choć dla najbliższych była po prostu Elką. W 2012 roku w księgarniach ukazał się odważny i autentyczny portret Elżbiety Czyżewskiej, która była jedną z najpopularniejszych oraz jednocześnie najbardziej kontrowersyjną polską aktorką lat sześćdziesiątych. Autorka pozycji „Elka. Wspomnienia o Elżbiecie Czyżewskiej”- Iza Komendołowicz ukazała ją jako kobietę o wielkiej osobowości, ogromnym talencie i niewyobrażalnej sile przetrwania.
Każdy amator polskiej kinematografii zna bardzo dobrze postać Elżbiety Czyżewskiej. Kochano ją i nienawidzono. Jej życie obfitowało w wielkie sukcesy i wielkie upadki, miłość i samotność, a także zmaganie się z chorobą alkoholową i nowotworową. Dziś możemy oglądać Czyżewską głównie w wielokrotnie powtarzanych filmach z cyklu „polska komedia romantyczna” (np. „Giuseppe w Warszawie” czy „Małżeństwo z rozsądku”). Mało kto z nas wie, że odgrywała ona również role dramatyczne czy występowała na deskach teatru.
Elżbieta Czyżewska należała do tzw. „złotej młodzieży” z przełomu lat 50. i 60. Był to niewielki krąg, w którym wszyscy się znali. Grupa ta składała się z młodych aktorów, którzy razem pili, pracowali, bawili się, romansowali i plotkowali. Wtedy właśnie tytułowa Elka związała się z Jerzym Skolimowskim- najprawdopodobniej największą miłością jej życia. Ich związek był burzliwy i zakończył się wraz ze ślubem Czyżewskiej z Davidem Halberstamem w 1965 r. Nowy mąż był amerykańskim korespondentem, którego Gomułka wydalił w czasie ostrej nagonki antysemickiej. Elżbieta jako lojalna żona wyemigrowała wraz z nim do Stanów Zjednoczonych (1968 r.). Większość uważa ten moment za początek końca Czyżewskiej.
Przypuszcza się, iż bardziej niż miłość do męża do wyjazdu skłoniła Elkę perspektywa zrobienia kariery w Hollywood czy Nowym Jorku. Niestety nic takiego się nie wydarzyło. Nawet kolega z Polski- Janusz Głowacki, u którego zagrała w „Polowaniu na muchy” nie zatrudnił jej w ekranizacji swojej sztuki.
Z braku jakichkolwiek propozycji zawodowych pogłębiał się jej problem z nadużywaniem alkoholu. W 10 lat po przybyciu do USA Czyżewska rozwiodła się z Halberstamem. On nie wytrzymywał już przewijających się przez jego dom dziesiątków Polaków oraz wiecznych balang żony. Po 1975 roku Elżbieta borykała się nie tylko z samotnością i nałogiem, ale także z biedą. Była zbyt dumna na powrót do Polski. W ciągu 33 lat w Stanach Zjednoczonych zagrała ona wiele epizodów oraz drobnych ról w wielu filmach i serialach (m.in. w \"Seksie w wielkim mieście\"). Elżbieta Czyżewska zmarła 17 czerwca 2010 roku w Nowym Jorku, przegrywając walkę z rakiem.
Iza Komendołowicz zaprezenowała w „Elce” rozmowy z 50 osobami (z Polski i zagranicy), które znały tę aktorkę. Nie zawsze wspominały ją dobrze, choć zawsze przedstawiali jako osobę nietuzinkową, barwną, pragnącą miłości oraz akceptacji, o wielkim talencie, jak również ogromnej pasji. Komendołowicz wymieniła w swojej książce także tych, którzy nie chcieli rozmawiać z nią o Czyżewskiej.
„Elka. Wspomnienia o Elżbiecie Czyżewskiej” to znakomity portret kobiety, którą zarówno kochano, jak i nienawidzono. Dzięki tej pozycji możemy dowiedzieć się czegoś o życiu tej polskiej aktorki oraz tego, co sądzą o niej m.in. Daniel Olbrychski, Joanna Pacuła, Omar Sangare, Barbara Krafftówna, Andrzej Wajda czy Agnieszka Holland. Z tych opowieści wyłania się wielowymiarowy portret "Elki" i ujawniają się pokazane w zupełnie nowym świetle fakty z jej życia. Warto również dodać, iż książka Izy Komendołowicz jest bogato ilustrowana zdjęciami i rozmaitymi dokumentami z życia „Elki”.